Hoçvan

 Hoçvan,Ardahan Merkez'e bağlı bir nahiyedir.Bu nahiyenin eskiden Kürt Beylikleri tarafından kurulduğu iddia edilir.Hoçvan Sedadilerden öncesi ve sonrası Kürt Beyliklerinin fiili denetiminde olduğu iddia edilir.19. yüzyıl sonlarından 20. yüzyıl başlarına kadar Kürtlerin yaşadığı bir coğrafya olmuştur.
  Bu yüksek yerleşke ilk zamanlar 66 köyden oluşurken günümüzde 21 köyden oluşmaktadır.Bu köyler tarih boyunca birçok değişik isim almıştır.Köylerin eski ve günümüzde kullanılan isimleri şunlardır;
Köprücük Köyü =>Xeskar
Mehmet Ali Arslan Bayramoğlu Köyü =>Kora
Dağcı Köyü =>Tikoş
Hacıali Köyü =>Heciali
Çobanlı Köyü =>Kelik
Çalabaş Köyü =>Çelebaşi
Otbiçen Köyü =>Qımıli
Nebioğlu Köyü =>Nebioğli
Ömerağa Köyü =>Omeraga
Tunçoluk Köyü =>Panig
Binbaşar Köyü =>Murkan
Tazeköy Köyü =>Bebereg
Lehimli Köyü =>Leheniya
Aşağı Kurdoğlu Köyü =>Qurdoğliya Jerin
Yukarı Kurdoğlu Köyü =>Qurdoğliya Jorin
Taşlıdere Köyü =>Pangis
Beşiktaş Köyü =>Micuc
Çağlayık Köyü =>Erdemel
Samanbeyli Köyü =>Sıxırpet
Gölgeli Köyü =>Korgeli
Hasköy Köyü =>Xas
 Kafkasya ve Anadolu arasında sıkışıp kalan Hoçvan bir sınır bölgesi olmasından mütevellit birçok kültüre ev sahipliği yaptı(Urartular,Medler,Persler,Bizanslılar,Gürcüler,Osmanlılar...).Ve üzerinde yaşayan her kültürün izlerini barındırmaktadır. Bölgede yaşanan bu el değiştirmeler bölgenin kültürel ve ekonomik yapısının değişmesinde etkin rol oynamıştır.
  Hoçvan köyleri,yaylaları,doğal yapısı,doğal yaşayışı ve festivalleriyle adından sıkça bahsettiren bir bölge olmayı başarmıştır.Bu nahiyenin geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır.Yörede yoğun olarak koyun ve sığır yetiştiriciliği yapılır.Hoçvan yaylalarının bereketlerinden bir başka üretim ise ''Çiçek Balı''dır.Bu özel bal Türkiye'nin heryerinde aranır ancak yeterince üretim olmadığından bulunamaz.Bölgede ayrıca patates,arpa ve buğday yetiştiriciliği de yapılır.

Derleyen: Soner Yıldız